TEMBUNG ENTAR, bagian I

Tembung entar ini sama dengan kiasan atau kata ibarat/analogi

A

1. Abang kupinge : nesu

2. Abang-abang lambe : lamis, ora temenan

3. Abot sanggane : rekasa

4. Adol bagus (ayu) : pamer bagus

5. Adol gawe : ngatonake gaweyane

6. Adol kringet : nyambut gawe kasar

7. Adol kewanen : nduduhake kekendelane

8. Adol prangon : golek khabar

9. Adol sendhe : adol barang menyang gadhen

10. Adol sengang (umuk) : kakehan umuk ora ana isine

11. Adus eluh : susah banget
12. Akeh sandhungane : akeh alangan

13. Ala kadhutane : ala watake

14. Alus tembunge : tembunge kepenak

15. Amba jangkahe : akeh ihtiyare

16. Angon ulat ngumbar tangan : golek limpe anggone maling

17. Asor budine : atine ala

18. Atine dhondhong : atine ala
19. Atine kethul : ora bisa mikir
20. Atine momot : sabar banget

21. Atine ana wulune : atine ora apik drengki
22. Atine pingget : lara atine, sirik
23. Adus kringet : olehe nyambut gawe rekasa banget

B 

24. mBalang liring : nglirik

25. Bening atine : sumeh

26. mBukak wadi : ngandhakake wadi (rahasia sing ngisinake)

27. mBuwang tilas : nutupi tumindak ala

28. Bau tengen : wong sing bisa diendelake

C

29. Cogak lek : sarana betah melek

30. Cangkem gatel : seneng ngrasani

31. Cendhak umure : gelis mati

32. Cepak jatukramane : cepet oleh jodho

33. Cepak rejekine : gampang golek pangan

34. Cilik atine : jerih

35. Cupet budhine : tumindake ala

36. Cupet lelakone : gegayuhane ora kaleksanan

37. Cupet nalare : ora bisa mikir dawa

38. Cupet pangandel : ora percaya

D

39. Dawa tangane : nglemer

40. Dawa ususe : sabar banget

41. nDhedher kautaman : nandur kebecikan

42. Dhuwur atine : gumudhe

43. Dhuwur pangkate : sugih

E

44. Empuk rembuge : rembuge manis

45. Entek atine : kuatir banget

46. Entheng tangan : seneng tandang gawe

G

47. ngGadho ati : gawe susah

48. Gantung kepuh : nyandhang ora tau ganti

49. ngGantung untu : selak arep mangan

50. Gedhe atine : teteg

51. Gedhe endhase : sombong

52. Gedhe tekade : ora gelem mundur

53. ngGedhekak puluk : nengenake mangan

54. ngGegem tangan : kesed

55. Gilig rembuge : sarujuk

56. Gilig tekade : tekade wis mateng

57. ngGilud kawruh : ngudi kawruh kanthi mempeng

58. Golek ayu : ngudi supaya uripe slamet

I

59. Idu geni : omongane mandi

60. Ilang klilipe : ilnag mungsuhe

J

61. Jembar dhadhane : sabar, sugih pangapura

62. Jembar kubure : mlebu surga

63. Jembar kawruhe : ilmune akeh

64. Jembar polatane : pinter

65. Jembar segarane : gampang menehi pangapura

K

66. Kakehan tangan : kakehan sing tandang gawe

67. Kaku atine : angel dikandhani

68. Kandel kupinge : ora nggugu pitutur

69. Katon dhadhane : wani adu arep

70. Kecandhak karepe : gegayuhane kelakon

71. Kasar tembunge : tembunge sarwa saru

72. Kegugah atine : eling

73. Kelepetan ala : katut ala

74. Kembang lambe : dadi caturan ana ngendi-endi

75. Kena tinenga-tenga : kena disambati

76. Kenceng karepe : kekarepane ora bisa owah

77. Kethul pikire : bodho

78. Kulak warta : golek warta, kabar

79. Kuwat drajad : cocok dadi pemimpin

L

80. Lambe ati : watak
81. Landhep dhengkul : bodho
82. Landhep pikire : pinter, gampang ngerti
83. Lara ati : serik
84. Lara ayu : cacaran
85. Lara owah : gendheng
86. Lobok atine : sabar
87. Lurus lakune : jujur
88. Lunyu ilate : mencla-mencle, ora kena diugemi
89. Lumah tangan : ora melu cawe-cawe



~BERSAMBUNG~

Sumber : INTI SARI BASA JAWA PEPAK, terbitan LINTAS MEDIA, Jombang.